Nón lá là biểu tượng gắn liền với dân tộc Việt Nam. Nón lá là nơi chứa đựng tinh thần dân tộc, hình ảnh nón lá mang một nét đẹp, nét duyên, là sự bình dị, mộc mạc của người phụ nữ. Nón lá đi liền với tà áo dài, tạo nên một vẻ đẹp rất bình dị và mộc mạc của người Việt Nam.

Nguồn gốc

Từ xa xưa do nước ta chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm và mưa nhiều, gắn liền với truyền thống làm nông nghiệp thường xuyên chịu mưa, chịu nắng nên ông cha ta đã chế tạo ra chiếc nón lá như vật dụng để đội đầu che nắng, che mưa. Dần dần, chiếc nón lá đã dần dần hiện diện như một vật dụng thiết yếu trong đời sống sinh hoạt hằng ngày. Hình ảnh tiền thân của chiếc nón lá đã được chạm khắc trên trống đồng Ngọc Lũ, thạp đồng Đào Thịnh vào khoảng 3000 - 2500 năm TCN.

Sự tỉ mỉ trong từng công đoạn làm nón lá

Nón lá thường được đan từ các nguyên liệu khác nhau như lá cọ, lá dừa, tre, lá cối, lá hồ, lá du quy diệp chuyên làm nón v.v… nhưng chủ yếu làm bằng lá nón. Nón thường có dây đeo làm bằng vải mềm hoặc nhung, lụa để giữ trên cổ.

Nón thường có hình chóp nhọn, tuy nhiên còn có cả một số loại nón rộng bản và làm phẳng đỉnh. Lá nón được xếp trên một cái khung gồm các nan tre nhỏ uốn thành hình vòng cung, được ghim lại bằng sợi chỉ, hoặc các loại sợi tơ tằm, sợi cước.

Nan nón được chuốt thành từng thanh tre mảnh, nhỏ và dẻo dai rồi uốn thành vòng tròn có đường kính to nhỏ khác nhau thành những cái vành nón. Tất cả được xếp tiếp nhau trên một cái khuôn hình chóp. Khi khâu nón, người thợ cũng cần phải khéo léo để chóp nón không bị hở, mũi khâu yêu cầu phải ngắn, lỗ nhỏ thì chiếc nón mới tròn, khít, mịn từ mép lá đến đường khâu. Khi lá nón đã được may chắc chắn vào khung nón, người thợ sẽ quét một lớp dầu bóng để tăng độ bền và tính thẩm mỹ cho sản phẩm.

Ý nghĩa của nón lá Việt Nam

Đối với người nông dân, chiếc nón lá có giá trị vật chất rất lớn, mặc dù nón lá không phải là một vật dụng đắt tiền, nhưng chúng lại mang một vẻ đẹp đơn sơ và giản dị, như chính tâm hồn của con người Việt Nam. Với người nông dân, nón là vật dụng không thể thiếu, và được sử dụng hàng ngày giúp bà con che mưa che nắng.

Với người phụ nữ Việt Nam, chiếc nón lá làm tôn lên vẻ kín đáo, dịu dàng khi kết hợp cùng tà áo dài thướt tha. Khi nhìn thấy nón lá Việt Nam, bất kể ai cũng nhớ về quê hương và cảm thấy rất tự hào về nền văn hóa truyền thống của đất nước mình.