1. Sá sùng sông Gianh là gì?

Sá sùng được nhiều người gọi với một tên gọi khác là địa sâm. Loại đặc sản này có hình dạng như giun đất cỡ lớn với màu nâu tím, đồng thời thuộc nhóm sinh vật quý hiếm có độ dài từ 5 - 10cm, đường kính khoảng 20cm, nặng khoảng 1 - 3kg. Sá sùng thường sinh sống tại các khe cát, nơi thủy triều lên, xuống tạo ra những doi cát. Ở nước ta, sá sùng tập trung nhiều ở các vùng biển cát pha như Côn Đảo, Nha Trang, Quảng Bình, Quảng Ninh,... Đặc biệt  sá sùng sông Gianh Quảng Bình  được ngư dân khai thác triệt để bởi khu vực nơi đây biển ít biển động, thuỷ triều lên xuống điều hoà vì thế sá sùng sông Gianh được đánh giá cao hơn về chất lượng và  thành phần dinh dưỡng.

2. Đặc điểm của Sá Sùng sông Gianh

Nếu như bạn đã biết đến loại rượu Võ Xá Quảng Bình được sinh ra trong bối cảnh lịch sử mở rộng và bảo vệ bờ cõi đất nước thì món sá sùng sông Gianh Quảng Bình được biết đến về những huyền thoại dòng sông Gianh chứa đựng loại sinh vật quý hiếm để tiến vua năm xưa giờ đây đã trành món ăn thượng hạng.

2.1 Thông tin đặc sản sá sùng sông Gianh Quảng Bình:

Giá tham khảo: 1 - 2 triệu/kg (sá sùng tươi) và 3 - 5 triệu/kg ( sá sùng khô)

Địa chỉ: Nhà hàng Tròn, xã Quảng Thuận, thị xã Ba Đồn, Quảng Bình (nằm bên cạnh bến phà Gianh cũ)

Khi đến với du lịch Quảng Bình tại đây bạn sẽ có dịp thưởng thức các món ăn được chế biến từ sá sùng tại các nhà hàng và bày bán nhiều loại sá sùng tươi và khô để mang về làm quà.

2.2 Nguồn gốc và quá trình khai thác Sá sùng sông Gianh Quảng Bình

Hình ảnh sông Gianh được nhắc đến trong cẩm nang du lịch cùng với Đèo Ngang,  trên dãy Hoành Sơn vào thời chúa Trịnh và Nguyễn dựa vào đây để phân ranh giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài, chất chứa nhiều câu chuyện bí ẩn, chứng kiến nhiều cảnh giao tranh gần 50 năm mà bên dưới còn ẩn chứa nhiều sản vật quý hiếm, nuôi sống bao thế hệ người Việt từ ngàn năm qua.

Sá sùng sông Gianh Quảng Bình, tập trung nhiều nhất vào khoảng tháng 3 cho đến tháng 7 hàng năm, là thời điểm thích hợp để đánh bắt và giá thành vào thời gian này cũng cao hơn hẳn.   

Thời gian đánh bắt sá sùng từ 3 - 4 giờ sáng mỗi ngày đợi thuỷ triều xuống sẽ làm lộ ra dấu tích kiếm ăn mà chung để lại từ đêm trước. Thức ăn của sá sùng sông Giang Quảng Bình là những chất hữu cơ, sinh vật phù du nổi trên mặt nước.

Trước đây, người dân vùng ven sông Gianh không để ý đến loại sản vật này, cho đến khi miền Nam bắt đầu tìm kiếm và ra đây khai thác, lúc này mới phát hiện loài sinh vật sá sùng này tập trung ở đây nhiều vô kể, từ đó món sá sùng sông Gianh Quảng Bình mới trở nên phổ biến và trở thành đặc sản thượng hạng. Việc đánh bắt và khai thác sá sùng khá vất vả, các bãi bồi ven sông có vô vàn hang lỗ là nơi sinh sống của nhiều loài sinh vật khác, phải thật nhanh tay lẹ mắt mới có thể bắt được loài sinh vật sá sùng cực thính và nhanh  nhạy này. Đó có thể là bí quyết của người dân miền biển, đã tích lũy được phản xạ từng ngày mới có thể tìm kiếm và đánh bắt được sá sùng. Chính vì thế sá sùng nói chung và sá sùng sông Gianh Quảng Bình nói riêng luôn có giá đắt đỏ là điều dễ hiểu.

2.3 Giá trị dinh dưỡng về sinh vật biển sá sùng

Có lẽ bạn đã từng biết, đặc sản vùng đất nơi đây có món ốc ruốc Quảng Bình chứa không ít khoáng chất cung cấp cho cơ thể, thì món sá sùng sông Gianh còn là nguyên liệu thuộc nhóm dưỡng chất đặc biệt hơn nhiều, góp phần không ít trong quá trình bồi bổ và khôi phục sức khỏe cho người bệnh và tăng cường sinh lực cho người cao tuổi.

Theo nhiều chuyên gia nghiên cứu, sá sùng sông Gianh Quảng Bình có thành phần dưỡng chất nhiều hơn các loại sá sùng ở các vùng khác, do vùng đất và môi trường sống tại đây bồi đắp nên với nhiều hoạt chất phong phú như: gồm 17 nguyên tố khoáng chất mangan, canxi, kẽm, cộng với thành phần protein cực cao đến 10.3%, hàm lượng chất xơ cùng vitamin đầy đủ các nhóm như: A, B1, B6, B12,... nên  cũng là điều dễ hiểu vì sao sá sùng sông Gianh Quảng Bình từng là món ăn thuộc món ngon vật lạ dâng lên tiến vua năm xưa.

3. Sá sùng sông Gianh Quảng Bình -  vật phẩm tiến vua quý hiếm đắt đỏ

Ít ai ngờ rằng dưới lớp bùn cát phù sa của sông Gianh, lại chứa đựng cả sản vật quý hiếm mang tên sá sùng , tương truyền rằng trước đây, loài sá sùng là một trong những vật phẩm cống hiến dâng lên vua để thưởng thức và chỉ dùng trong các buổi ngự yến tiệc, hoặc quan lại và những người giàu có mới đủ khả năng sử dụng. Cũng là điều dễ hiểu khi đến ngày này, sá sùng sông Gianh Quảng Bình vẫn là một sinh vật hiếm có và giá thành đắt đỏ, bởi độ hiếm có khó tìm của loại sinh vật kỳ dị nhỏ bé này mà lại chứa nhiều dưỡng chất thuộc nhóm tăng cường sinh lực, bổ thận tráng dương, trị suy nhược cơ thể, bồi bổ khí huyết. Sá sùng sông Gianh được xem như báu vật mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất Quảng Bình đầm lầy, khó khăn nhờ loại sinh vật quý hiếm này, mà điều kiện kinh tế và đời sống của người dân nơi đây được cải thiện rõ rệt.

Ngày nay, sá sùng sông Gianh Quảng Bình được người dân tập trung chủ yếu khai thác và chế biến thành nhiều món ngon đặc biệt như: sá sùng nấu phở, nấu cháo, sá sùng khô ngâm rượu, sá sùng chiên giòn,... trở thành món ăn đặc sản Quảng Bình với mong muốn lan toả hương vị dòng sông Gianh dung di, hiền hoà đến với thập phương. Để khi ai đến đây đều nhớ về dòng sông oanh liệt, vang khí hào hùng một thời giao tranh quyết liệt của dân tộc.

 * Nguồn ảnh: Sưu tầm